فرهنگها (لغتنامهها) را میتوان از جهتهای مختلفی دستهبندی کرد؛ مثلاً، با توجه به اینکه فرهنگ یکزبانه است یا دوزبانه، اینکه چاپی است یا الکترونیکی، اینکه ... . در زیر، تقسیمبندی جامعی را از راهنمای آکسفورد در فرهنگنویسی عملی (2008: 24) میآورم:
1. فرهنگهای زبان:
الف. یکزبانه
ب. دوزبانه
(1) یکسویه
(2) دوسویه
ج. چندزبانه
2. پوششدهی فرهنگ:
الف. زبان عمومی
ب. مطالب دانشنامهای و فرهنگی
ج. اصطلاحات و زیرزبان (مثلاً، فرهنگ اصطلاحات [terms] حقوقی، پرستاری)
د. حوزه خاص زبانی (مثلاً، فرهنگ همایندها، افعالگروهی، اصطلاحات[idioms] )
3. اندازه فرهنگ:
الف. ویراست استاندارد (یا دانشگاهی)
ب. ویراست فشرده
ج. ویراست جیبی
4. رسانه فرهنگ:
الف. چاپی
ب. الکترونیکی (مثلاً، دیویدی یا دستی)
ج. اینترنتی
5. سازمانمندی فرهنگ:
الف. واژه به معنا (رایجترین شیوه)
ب. واژه به معنا به واژه (هر مدخل حاوی واژههایی با معانی مرتبط است)
6. زبان(های) کاربران:
الف. گروهی از کاربران که همه به یک زبان صحبت میکنند.
ب. دو گروه خاص از گویندگان زبان.
ج. زبانآموزان زبان فرهنگ در سرتاسر جهان.
7. مهارتهای کاربران:
الف. زبانشناسان و دیگر متخصصان زبان.
ب. بزرگسالان باسواد
ج. دانشآموزان
د. کودکان
ه. زبانآموزان
8. هدف کاربران از استفاده از فرهنگ:
الف. رمزگشایی
ـ فهمیدن معنای واژه
ـ ترجمه از زبان خارجی به زبان خودشان
ب. رمزگذاری
ـ استفاده صحیح واژه
ـ ترجمه از زبان خودشان به زبانی خارجی
ـ آموزش زبان
یادداشتها:
- Atkins, B. T. and Michael, R. (2008). The Oxford Guide to Practical Lexicography. UK: Oxford.